معلم

رئیس‌مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بقیهًْ الله به بیان توضیحاتی درخصوص عوارض مصرف شیشه پرداخت.
هدایت صحرایی در گفت‌وگو با میزان درخصوص دلیل اصلی روی‌آوری گرفتاری افراد به مصرف مواد و اعتیاد گفت: پایه اینکه افراد به سمت اعتیاد می‌روند دو چیز است که یکی از نقص ژنتیکی ناشی می‌شود و حدود 10 درصد از معتادان ممکن است دچار این نقص باشند.
این افراد از مواهب طبیعی لذت نمی‌برند و برای مثال هنگامی که گرسنه هستند و غذا می‌خورند خیلی به آنها نمی‌چسبد و دلیل اینکه لذت نمی‌برند این است که ژن‌های مربوط به تولید موادی که ایجاد لذت در مغز می‌کند، یا دچار جهش شده و یا اصلا کار نمی‌کند. این موضوع وراثتی است و بین 10 تا 5 درصد از افراد در جوامع مختلف (بسته به نژاد‌های گوناگون) این نقص را دارند. این اشخاص در صورت اعتیاد، به تدریج نوع مواد و میزان مصرف آن را افزایش می‌دهند یعنی اول سیگار می‌کشند و بعد سراغ سایر مواد اعتیادآور
می‌روند.
وی با بیان اینکه، اما دسته دوم که بالای 90 درصد از معتادان را تشکیل می‌دهند کسانی هستند که به دلیل فرار از بار فشار‌های روانی و اجتماعی معتاد شده‌اند (برای مثال فردی که صبح از خواب بیدار می‌شود و سرمایه اش نصف شده این دو راه را دارد که یا سکته کند و یا مواد اعتیادآور مصرف کند)، ادامه داد: مکانیسم‌های دفاعی در مقابل فشار‌های روانی اجتماعی که توسط مواد اعتیاد آور در مغز ایجاد می‌گردند، در ابتدا با این فشار‌ها مقابله می‌کنند، البته بعد از مدتی مغز در اثر مواد تغییراتی می‌کند که این مواد دیگر این خاصیت را ندارند، ولی پایه اعتیاد از این نقطه آغاز می‌شود و بر اساس بررسی‌هایی که در سال‌های 1383 و 1384 در کشور انجام دادیم (و متاسفانه نتایج آن چاپ نشده است)، حدود 86 درصد از افراد به این دلیل معتاد می‌شوند.
رئیس‌مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بقیهًْ الله توضیح داد: آمفتامین یا همان شیشه به عنوان یک ماده اعتیاد آور در کنار کوکائین، تریاک، هروئین و سایر مواد اعتیاد‌آور معرفی می‌شود در حالی که آمفتامین ماده‌ای است که وقتی وارد مغز می‌شود فعالیت برخی از سلول‌های عصبی مغز را تا هزار و دویست درصد افزایش می‌دهد و یعنی 12 برابر می‌کند و موجب می‌شود که فرد 12 تا 13 ساعت فعالیت بسیار شدید مغزی داشته باشد و این در حالی است که این سلول‌ها هنگامی که با یک محرک طبیعی مانند غذا تحریک شوند حداکثر فعالیتی که دارند 35 درصد است.
وی افزود: خداوند این سلول‌ها را در مغز قرار‌داده و تعدادشان هم مشخص است و این سلول‌ها با گذشت زمان و سپری شدن عمر به تدریج از بین می‌روند و این امر طبیعی است و برای مثال تعداد این سلول‌ها در مغز افرادی که سن بیش‌تری دارند، کم‌تر است چرا که سن که بالاتر می‌رود تعدادی از این سلول‌ها می‌میرند.
این سلول‌ها در مغز کودکان تعدادشان در بیش‌ترین مقدار است و به خاطر همین است که آنها با لذت بیش‌تری غذا می‌خورند و هنگامی که از ما می‌پرسند که دست پخت چه کسی را بیش‌تر دوست داریم می‌گوییم مادر و یا مادر بزرگمان! چرا که از آنجا که در دوران کودکی در مغز ما فعالیت آن سلول‌ها زیاد بوده تعدادشان هم بیش‌تر بوده است، لذت غذا خوردن اثراتش را بیش‌تر نشان می‌داده است. این سلول‌ها در مقابل مواد اعتیادآور هم فعال می‌شوند و مورفین و تریاک 200 درصد فعالیت این‌ها سلول‌ها افزایش می‌دهد، اما آمفتامین نزدیک به هزار و 200 درصد است یعنی 12 برابر این اقدام را انجام می‌دهد.
رئیس‌مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بقیهًْ الله اظهار کرد: هنگامی که فعالیت این سلول‌ها افزایش یابد مثل این است که یک ظرف آب را که قرار است طی 50 سال استفاده شود و طی 3 روز مصرف گردد و ظرف خالی شود و به این ترتیب با افزایش فعالیت سلول‌ها، آنها از بین می‌روند و در نتیجه کسی 14 روز پشت سر هم شیشه مصرف کند بتدریج در مغزش جا‌های خالی دیده می‌شود یعنی سلول‌ها از بین رفته‌اند و دیگر آنجا چیزی نیست. به این ترتیب، با توجه به اینکه در این بخش مغز زایش سلولی وجود ندارد، دیگر امیدی به درمان این فرد نیست.
پس خطر شیشه این است که فرد دیگر معتاد نیست بلکه یک موجودی است با مغز تخریب شده و، چون قسمت‌های مختلف مغزش وجود ندارند، توهم می‌زند و توهم‌هایش هم واقعاً خطرناک است.
وی متذکر شد: پیشنهاد می‌کنم برای این افراد یک مکانی مشخص شود و در همان جا نگه داری شوند که از جامعه هم دور باشند، چون اگر در جامعه حضور داشته باشند، درمان شدنی نیستند (به دلیل تخریب مغز)، اما بقیه افرادی که به سایر انواع مواد اعتیاد آور اعتیاد دارند کم و بیش امکان درمان دارند؛ و یکی از بحث‌های مهم و حیاتی و حساس در این زمینه این است که شیشه را آورده‌اند جزو مواد اعتیادآور که این موضوع باید تصحیح شود. متاسفانه در کشور ما به شیشه می‌گویند مواد مخدر صنعتی (به نظر می‌رسد که یا اصلاً نمی‌دانند مواد مخدر چیست (در تعریف علمی تریاک، هروئین، متادون و کدئین را مواد مخدر می‌دانند). مخدر یعنی موادی که هنگامی که فردی از آنها استفاده می‌کند دچار خلصه شده و مثلا یک گوشه می‌افتد در حالی که هنگامی که شخصی شیشه مصرف می‌کند، چون مراکز مغز را فعال می‌کند به شدت شروع می‌کند به فعالیت. با این تفاوت در اثر، چه جوری شیشه شد مخدر؟ مشخص نیست.
شیشه یک ماده محرک است و ماده محرکی است که باید به عنوان یک سمِ قاتل از آن یاد کرد. سمی که فرد را نمی‌کشد، اما‌ا‌ی کاش می‌کشت، چون فرد می‌مرد و تمام می‌شد، ولی فرد را به حالتی در می‌آورد که بخشی
از مغز را ندارد.